W związku ze zmianami w procedurze cywilnej – Kodeksie postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustawach, które częściowo już obowiązują lub wejdą w życie (w większości) z dniem 7 listopada 2019 r., przedstawiamy poniżej wybrane z nich, wraz z sugestiami postępowania w zakresie prowadzonej przez Państwa działalności, których wdrożenie może pozwolić w przyszłości na skuteczniejsze zadbanie o Państwa interesy w ewentualnych sporach sądowych.
Podczas zawierania umów sugeruje się wprowadzenie zapisu regulującego właściwość sądu w razie sporu. W jego braku, zalecane jest, w przypadku umów niedotyczących konsumentów, by wskazywać w treści umowy miejsce zapłaty lub wykonania świadczenia niepieniężnego. Właściwość przemienna Sądu w sporach z umów zostaje wyłączona w sprawach przeciwko konsumentom, co oznacza, że obowiązuje co do zasady właściwość ogólna, tj. według miejsca zamieszkania konsumenta.
Z uwagi na n/w, nowe obowiązki dotyczące zwłaszcza stawiennictwa strony w toku posiedzenia przygotowawczego (oraz obowiązek wskazania adresu e-mail w sprawach gospodarczych) i konsekwencje ich niewykonania, sugerujemy, aby ustalić osoby odpowiedzialne za reprezentację Państwa firmy w sądzie (spośród osób uprawnionych do reprezentacji lub które otrzymają stosowne pełnomocnictwo), które będą zaznajomione ze stanem spraw oraz odpowiedzialne za monitorowanie ewentualnej korespondencji e-mail z sądem. Nie wiadomo bowiem, czy Sąd zwolni Państwa od udziału, np. w posiedzeniu przygotowawczym, nawet mimo złożenia wniosku o to i pomimo, że na to posiedzenie stawi się nawet profesjonalny pełnomocnik (kodeks po zmianach wyraża zasadę, że na posiedzenie przygotowawcze strona – z pełnomocnikiem lub bez – powinna się stawić, chyba że zostanie z tego obowiązku przez Sąd zwolniona). Przedmiotowe zmiany zakładają też, że w razie sporządzenia planu rozprawy, nie można już później składać (co do zasady) nowych wniosków dowodowych. Istotne jest zatem, aby już przy przygotowywaniu się do zainicjowania sprawy w Sądzie lub do udzielenia odpowiedzi na pozew / wniosek, uwzględnić wszelkie informacje i dokumenty, które mogą okazać się przydatne do sprawy. Zwracamy też uwagę, że po otrzymaniu planu rozprawy Sąd nie będzie wysyłał dodatkowych wezwań na poszczególne rozprawy, co oznacza, że terminów posiedzeń Sądu wynikających z tego planu należy już samemu pilnować.
Po zmianach utrudnione może być uzyskiwanie przez Stronę, za pośrednictwem Sądu prowadzącego sprawę, dokumentów z innych instytucji lub Sądów, które można uzyskać we własnym zakresie. Wobec powyższego, przygotowanie dowodów w sprawie może wymagać podjęcia większej liczby działań ze strony Państwa lub Kancelarii jeszcze przed złożeniem ewentualnego pozwu, czy odpowiedzi na pozew, co może też wymagać więcej czasu na przygotowanie danego pisma. Może to dotyczyć na przykład uzyskania akt innej sprawy sądowej, w której byli Państwo stroną i mają w związku z tym możliwość samodzielnego pobrania ich odpisów z sądu, przed którym sprawa ta toczyła się.
Nowe przepisy statuują też ograniczenie możliwości podnoszenia zarzutu potrącenia i terminu na jego zgłoszenie. W związku z powyższym, w przypadku gdyby zostali Państwo pozwani i mieli wierzytelności przysługujące Państwu od powoda, należy rozważyć ich zgłoszenie już w odpowiedzi na pozew. Należy jednak jednocześnie liczyć się z tym, że może nie być możliwe potrącenie (tzw. „kompensata”) należności niespełniających kryteriów z nowego przepisu. W codziennym obrocie warto z kolei dbać, by kontrahenci, w miarę możliwości, potwierdzali istnienie i wysokość swoich zobowiązań wobec Państwa (aby dokument nie pochodził wyłącznie od Państwa, np. jak nota obciążeniowa niezatwierdzona przez klienta).
Według brzmienia nowelizowanych przepisów, prawdopodobnie należało będzie, niezależnie nawet od tego, że sąd wyśle wezwanie, samemu również powiadomić świadków o rozprawie, na którą mają stawić się, by zeznawać. We współpracy z Kancelarią powinno być zatem ustalone, jak obowiązek ten zostanie wykonany. Dla przykładu, można w danej sprawie przyjąć, np. że Kancelaria może wysłać zawiadomienia do świadków „zewnętrznych”, a Państwo mogliby odebrać oświadczenia (np. na wzorze przygotowanym przez Kancelarię) o poinformowaniu pracowników Państwa firmy, mających zostać świadkami, o terminie rozprawy.
Po nowelizacji, jak się wydaje, możliwe będzie dopuszczenie dowodu z opinii biegłego, wydanej w innej sprawie, na przykład jeżeli w sprawie z powództwa klienta przeciwko sprzedawcy o wady towaru zostanie wydana opinia dotycząca tego towaru i wad, to będzie ona mogła stanowić dowód również w sprawie sprzedawcy przeciwko producentowi o odszkodowanie z tytułu wykonania uprawnień z rękojmi przez klienta.
Wprowadzone zostaje także postępowanie gospodarcze, cechujące się zwiększonymi rygorami. Co do zasady obowiązywać one będą w sprawach przeciwko innym przedsiębiorcom, z wyłączeniem osób prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą, o ile złożą w odpowiednim terminie stosowny wniosek. Przepisy powyższe przewidują jeszcze większe rygory niż wskazano dla zwykłego trybu, na przykład powołanie wszystkich dowodów już w pozwie, stąd tak istotne jest, już podnoszone, uwzględnienie wszelkich informacji o sprawie i dowodów już na etapie przekazania sprawy do Kancelarii lub samodzielnego sporządzania pozwu albo odpowiedzi na pozew. Ograniczenie dowodowe dowodu ze świadków może natomiast powodować problemy z wykazaniem istotnych dla sprawy okoliczności, które nie mają potwierdzenia na piśmie lub choćby w mailu. Mamy tu na myśli na przykład, niepodpisaną fakturę, lub dokument WZ, których doręczenie (lub doręczenie towaru) próbowało się wykazać zeznaniem kierowcy lub innej osoby, co po zmianach może być niemożliwe lub znacznie utrudnione. Sugerujemy zatem, aby w bieżącej działalności pilnować prawidłowego i kompletnego uzupełniania dokumentów przez wszystkie osoby, w tym w szczególności, aby zachować maile z fakturami wysłanymi elektronicznie i bez podpisu lub pilnować, aby wysyłać faktury listem poleconym a nie zwykłym albo odebrać na nich podpis klienta (przy doręczeniu osobistym). W przypadku umów, których nie przekazujecie Państwo do analizy Kancelarii, sugerujemy uważać na ewentualne zapisy dotyczące wyłączenia dowodów. W n/w przepisach mowa jest o umowie wyłączającej dowody. Nie wskazano przy tym możliwego terminu jej zawarcia, wobec czego postanowienia takiej umowy, jak się wydaje, mogą potencjalnie zostać zawarte już w umowie głównej (np. umowie sprzedaży) tak, jak dodaje się, np. zapis na sąd polubowny, czy zapis o sądzie właściwym w umowach głównych. Wyłączenie, np. dowodu z opinii biegłego może zaś spowodować znaczne trudności w wykazaniu, np. wad rzeczy sprzedanej.
Wskazane wyżej uwagi nie wyczerpują całości nowych uregulowań, ani ich możliwych skutków. Zostały one sformułowane w oparciu o treść nowych regulacji. Praktyka orzecznicza w zakresie ich stosowania zostanie dopiero wypracowana (po wejściu w życie zmian), wobec czego ich interpretacja przez Sądy może okazać się inna niż wyżej wskazana.
W/w informacje zostały sporządzone na podstawie niżej wybranych przepisów ustawy Zmiana ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw, Dz.U.2019.1469 z dnia 2019.08.06 oraz podanych niżej, wybranych przepisów Kodeksu cywilnego:
Art. 1.
W ustawie z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 2019 r. poz. 1460) wprowadza się następujące zmiany:
8) w art. 31 dotychczasową treść oznacza się jako § 1 i dodaje się § 2 w brzmieniu:
„§ 2. Przepisów niniejszego oddziału nie stosuje się w sprawach przeciwko konsumentom.”;
„Art. 34. § 1. Powództwo o zawarcie umowy, ustalenie jej treści, o zmianę umowy oraz o ustalenie istnienia umowy, o jej wykonanie, rozwiązanie lub unieważnienie, a także o odszkodowanie z powodu niewykonania lub nienależytego wykonania umowy można wytoczyć przed sąd miejsca jej wykonania.
§ 2. Za miejsce wykonania umowy uważa się miejsce spełnienia świadczenia charakterystycznego dla umów danego rodzaju, w szczególności w przypadku:
1) sprzedaży rzeczy ruchomych – miejsce, do którego rzeczy te zgodnie z umową zostały lub miały zostać dostarczone;
2) świadczenia usług – miejsce, w którym usługi zgodnie z umową były lub miały być świadczone.
§ 3. W przypadku wątpliwości miejsce wykonania umowy powinno być stwierdzone dokumentem.”;
§ 4. Przed rozpoczęciem posiedzenia przygotowawczego powód może wnieść o jego przeprowadzenie bez swego udziału. Wniosek nie podlega cofnięciu, a zastrzeżenie warunku lub terminu uważa się za nieistniejące. W takim przypadku niestawiennictwo powoda lub jego pełnomocnika na posiedzeniu przygotowawczym nie prowadzi do umorzenia postępowania, plan rozprawy sporządza się bez udziału powoda, a ustalenia zawarte w planie rozprawy wiążą powoda w dalszym toku postępowania.
§ 5. Jeżeli powód bez usprawiedliwienia nie stawi się na posiedzenie przygotowawcze, sąd umarza postępowanie, rozstrzygając o kosztach jak przy cofnięciu pozwu, chyba że sprzeciwi się temu obecny na tym posiedzeniu pozwany. Jeżeli powód w terminie tygodnia od dnia doręczenia mu postanowienia o umorzeniu postępowania usprawiedliwi swe niestawiennictwo, sąd uchyli to postanowienie i nada sprawie właściwy bieg. Przepisu tego nie stosuje się w przypadku kolejnego nieusprawiedliwionego niestawiennictwa.
§ 6. Jeżeli pozwany nie stawi się na posiedzenie przygotowawcze, plan rozprawy sporządza się bez jego udziału. Ustalenia zawarte w planie rozprawy wiążą pozwanego w dalszym toku postępowania. W przypadku nieusprawiedliwionego niestawiennictwa przepis art. 103 § 3 stosuje się.
§ 7. Jeżeli strona, która stawiła się na posiedzenie przygotowawcze, nie bierze w nim udziału, plan rozprawy sporządza się bez jej udziału. Ustalenia zawarte w planie rozprawy wiążą tę stronę w dalszym toku postępowania. Przepis art. 103 § 3 stosuje się odpowiednio.
„Art. 339. § 1. Sąd może wydać wyrok zaoczny na posiedzeniu niejawnym, gdy pozwany w wyznaczonym terminie nie złożył odpowiedzi na pozew.
28) w art. 103 dodaje się § 3 i 4 w brzmieniu:
„§ 3. Jeżeli strona:
1) pomimo wezwania do osobistego stawiennictwa nie stawiła się w celu udziału w czynności sądu i nie usprawiedliwiła swego niestawiennictwa,
2) w toku postępowania bez usprawiedliwienia nie stawiła się na posiedzenie mediacyjne pomimo wcześniejszego wyrażenia zgody na mediację
– sąd może, niezależnie od wyniku sprawy, włożyć na tę stronę obowiązek zwrotu kosztów w części wyższej, niż nakazywałby to wynik sprawy, a nawet zwrotu kosztów w całości.
§ 4. O możliwości tej sąd poucza strony przy wezwaniu do osobistego stawiennictwa lub przy skierowaniu stron do mediacji.”
§ 5. Plan rozprawy z urzędu doręcza się stronom. Doręczenie stronie planu rozprawy zastępuje zawiadomienie jej o terminach posiedzeń i innych czynności objętych planem. Jeżeli plan obejmuje obowiązki, które strona musi wykonać osobiście, w szczególności stawienie się w celu udziału w czynnościach wymagających jej osobistego stawiennictwa, doręcza się go także bezpośrednio stronie, z wyjątkiem strony, o której mowa w art. 11355 § 1. W takim przypadku doręczenie planu zastępuje także wezwanie strony do wykonania tych obowiązków. O skutkach tych należy stronę pouczyć.
§ 4. Zmiana planu rozprawy lub wyznaczenie kolejnego posiedzenia przygotowawczego nie powoduje otwarcia terminu do zgłaszania nowych twierdzeń i dowodów.
Art. 20512. § 1. Jeżeli wyznaczono posiedzenie przygotowawcze, strona może przytaczać twierdzenia i dowody na uzasadnienie swoich wniosków lub dla odparcia wniosków i twierdzeń strony przeciwnej do chwili zatwierdzenia planu rozprawy. Twierdzenia i dowody zgłoszone po zatwierdzeniu planu rozprawy podlegają pominięciu, chyba że strona uprawdopodobni, że ich powołanie nie było możliwe albo potrzeba ich powołania wynikła później.
§ 2. Jeżeli nie zarządzono przeprowadzenia posiedzenia przygotowawczego, strona może przytaczać twierdzenia i dowody na uzasadnienie swoich wniosków lub dla odparcia wniosków i twierdzeń strony przeciwnej aż do zamknięcia rozprawy, z zastrzeżeniem niekorzystnych skutków, które według przepisów kodeksu mogą dla niej wyniknąć z działania na zwłokę lub niezastosowania się do zarządzeń przewodniczącego i postanowień sądu.”;
„4) zażądanie dowodów znajdujących się w sądach, urzędach lub u osób trzecich, wraz z uprawdopodobnieniem, że strona sama nie może ich uzyskać.”; – jeden z wymogów pozwu
„Art. 2031. § 1. Podstawą zarzutu potrącenia może być tylko wierzytelność pozwanego z tego samego stosunku prawnego co wierzytelność dochodzona przez powoda, chyba że wierzytelność pozwanego jest niesporna lub uprawdopodobniona dokumentem niepochodzącym wyłącznie od pozwanego.
§ 2. Pozwany może podnieść zarzut potrącenia nie później niż przy wdaniu się w spór co do istoty sprawy albo w terminie dwóch tygodni od dnia, gdy jego wierzytelność stała się wymagalna.
§ 3. Zarzut potrącenia może zostać podniesiony tylko w piśmie procesowym. Do pisma tego stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące pozwu, z wyjątkiem przepisów dotyczących opłat.”;
„Art. 2421. Strona, która wnosiła o wezwanie na rozprawę świadka, biegłego lub innej osoby, powinna dołożyć starań, by osoba ta stawiła się w wyznaczonym czasie i miejscu, w szczególności zawiadomić ją o obowiązku, czasie i miejscu stawiennictwa.
„Art. 2781. Sąd może dopuścić dowód z opinii sporządzonej na zlecenie organu władzy publicznej w innym postępowaniu przewidzianym przez ustawę.”;
Por. art. 5761 [Roszczenie sprzedawcy o naprawienie szkody do poprzednich sprzedawców] Kodeksu cywilnego:
§ 1. Jeżeli rzecz nie miała właściwości, które powinna mieć zgodnie ze swoim przeznaczeniem lub zgodnie z publicznie składanymi zapewnieniami, o których mowa w art. 5561 § 2, lub została wydana w stanie niezupełnym, sprzedawca, który poniósł koszty w wyniku wykonania uprawnień z tytułu rękojmi za wady fizyczne rzeczy przez konsumenta, może żądać naprawienia poniesionej szkody od tego z poprzednich sprzedawców, wskutek którego działania lub zaniechania rzecz stała się wadliwa.
§ 2. Odpowiedzialność określoną w § 1 ponosi także poprzedni sprzedawca, który wiedząc o wadzie rzeczy, nie poinformował o niej kupującego lub sporządził instrukcję montażu i uruchomienia dołączoną do rzeczy, jeżeli wada powstała na skutek zamontowania i uruchomienia rzeczy przez konsumenta zgodnie z tą instrukcją.
§ 3. Odszkodowanie, o którym mowa w § 1, obejmuje zwrot wydatków niezbędnych w celu realizacji uprawnień konsumenta, w szczególności związanych z wymianą lub usunięciem wady rzeczy sprzedanej, jej demontażem, transportem i ponownym zamontowaniem, a ponadto kwotę, o którą została obniżona cena rzeczy, oraz utracone korzyści.
„Dział IIa Postępowanie w sprawach gospodarczych„
Art. 4581. § 1. Przepisy niniejszego działu stosuje się w sprawach gospodarczych podlegających rozpoznaniu w procesie.
§ 2. W sprawach gospodarczych rozpoznawanych według przepisów niniejszego działu przepisy o innych postępowaniach odrębnych stosuje się w zakresie, w którym nie są sprzeczne z przepisami niniejszego działu. Nie dotyczy to spraw gospodarczych rozpoznawanych w europejskim postępowaniu nakazowym, europejskim postępowaniu w sprawie drobnych roszczeń oraz elektronicznym postępowaniu upominawczym.
Art. 4582. § 1. Sprawami gospodarczymi są sprawy:
1) ze stosunków cywilnych między przedsiębiorcami w zakresie prowadzonej przez nich działalności gospodarczej;
2) określone w pkt 1, choćby którakolwiek ze stron zaprzestała prowadzenia działalności gospodarczej;
3) ze stosunku spółki oraz dotyczące roszczeń, o których mowa w art. 291-300 i art. 479-490 ustawy z dnia 15 września 2000 r. – Kodeks spółek handlowych (Dz. U. z 2019 r. poz. 505);
4) przeciwko przedsiębiorcom o zaniechanie naruszania środowiska i przywrócenie do stanu poprzedniego lub o naprawienie szkody z tym związanej oraz o zakazanie albo ograniczenie działalności zagrażającej środowisku;
5) z umów o roboty budowlane oraz ze związanych z procesem budowlanym umów służących wykonaniu robót budowlanych;
6) z umów leasingu;
7) przeciwko osobom odpowiadającym za dług przedsiębiorcy, także posiłkowo lub solidarnie, z mocy prawa lub czynności prawnej;
8) między organami przedsiębiorstwa państwowego;
9) między przedsiębiorstwem państwowym lub jego organami a jego organem założycielskim lub organem sprawującym nadzór;
10) z zakresu prawa upadłościowego i restrukturyzacyjnego;
11) o nadanie klauzuli wykonalności tytułowi egzekucyjnemu, którym jest orzeczenie sądu gospodarczego prawomocne lub podlegające natychmiastowemu wykonaniu albo ugoda zawarta przed tym sądem;
12) o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego opartego na prawomocnym lub podlegającym natychmiastowemu wykonaniu orzeczeniu sądu gospodarczego albo ugodzie zawartej przed tym sądem.
§ 2. Nie są sprawami gospodarczymi sprawy o:
1) podział majątku wspólnego wspólników spółki cywilnej po jej ustaniu;
2) wierzytelność nabytą od osoby niebędącej przedsiębiorcą, chyba że wierzytelność ta powstała ze stosunku prawnego w zakresie działalności gospodarczej prowadzonej przez wszystkie jego strony.
Art. 4583. § 1. Pozew powinien zawierać również wskazanie adresu poczty elektronicznej powoda albo oświadczenie powoda, że nie posiada takiego adresu.
§ 2. Pierwsze pismo procesowe pozwanego wniesione po doręczeniu odpisu pozwu powinno zawierać również wskazanie adresu poczty elektronicznej albo oświadczenie pozwanego, że nie posiada takiego adresu, o czym poucza się go doręczając odpis pozwu.
§ 3. Niespełnienie wymogów, o których mowa w § 1 lub 2, uznaje się za brak formalny pisma uniemożliwiający nadanie mu prawidłowego biegu.
Art. 4584. § 1. Stronę niezastępowaną przez adwokata, radcę prawnego, rzecznika patentowego lub Prokuratorię Generalną Rzeczypospolitej Polskiej sąd poucza o treści art. 4585 § 1 i 4, art. 4586, art. 45810 oraz art. 45811.
§ 2. Pouczeń, o których mowa w § 1, udziela się stronie niezwłocznie po złożeniu pierwszego pisma procesowego, a jeżeli było ono dotknięte brakami – po ich usunięciu. Doręczenie pouczeń następuje na piśmie oraz na wskazany przez stronę adres poczty elektronicznej. Pouczenia doręcza się także pełnomocnikowi, chyba że pełnomocnikiem tym jest adwokat, radca prawny lub rzecznik patentowy lub za stronę działa Prokuratoria Generalna Rzeczypospolitej Polskiej.
§ 3. Stronie niezastępowanej przez adwokata, radcę prawnego, rzecznika patentowego lub Prokuratorię Generalną Rzeczypospolitej Polskiej, która nie jest przedsiębiorcą lub jest przedsiębiorcą będącym osobą fizyczną, udziela się pouczeń, o których mowa w § 1, także przy pierwszej czynności sądu, na którą strona się stawiła.
§ 4. Stronę, której nie udzielono pouczeń, o których mowa w § 1, w sposób przewidziany w § 2, uważa się za pozbawioną możności obrony swych praw, chyba że nieudzielenie pouczeń nie miało wpływu na zachowanie tej strony w toku postępowania.
Art. 4585. § 1. Powód jest obowiązany powołać wszystkie twierdzenia i dowody w pozwie, a pozwany – w odpowiedzi na pozew.
§ 2. Doręczając pouczenia, o których mowa w art. 4584 § 1, przewodniczący wzywa stronę, by w wyznaczonym terminie, nie krótszym niż tydzień, powołała wszystkie twierdzenia i dowody.
§ 3. Stosownie do okoliczności sprawy przewodniczący może określić inny termin do powołania przez stronę twierdzeń i dowodów.
§ 4. Twierdzenia i dowody powołane z naruszeniem § 1-3 podlegają pominięciu, chyba że strona uprawdopodobni, że ich powołanie nie było możliwe albo że potrzeba ich powołania wynikła później. W takim przypadku dalsze twierdzenia i dowody na ich poparcie powinny być powołane w terminie dwóch tygodni od dnia, w którym ich powołanie stało się możliwe lub wynikła potrzeba ich powołania.
Art. 4586. § 1. Na wniosek strony, która nie jest przedsiębiorcą lub jest przedsiębiorcą będącym osobą fizyczną, sąd rozpoznaje sprawę z pominięciem przepisów niniejszego działu.
§ 2. Wniosek, o którym mowa w § 1, strona może złożyć w terminie tygodnia od dnia doręczenia jej na piśmie pouczeń, o których mowa w art. 4584 § 1, a jeżeli doręczenie pouczeń nie było wymagane – w pozwie albo pierwszym piśmie procesowym pozwanego.
Art. 4587. § 1. Sąd gospodarczy, który stwierdzi, że sprawa nie jest sprawą gospodarczą, może z tego powodu przekazać ją sądowi właściwemu w terminie miesiąca od dnia wdania się w spór co do istoty sprawy przez pozwanego.
§ 2. Przekazanie sprawy gospodarczej może nastąpić w terminie miesiąca od dnia wdania się w spór co do istoty sprawy przez pozwanego. Sprawę gospodarczą, której nie przekazano sądowi gospodarczemu ze względu na upływ tego terminu, rozpoznaje się z pominięciem przepisów niniejszego działu.
Art. 4588. § 1. W toku postępowania nie można występować z nowymi roszczeniami zamiast lub obok dotychczasowych. Jednakże w przypadku zmiany okoliczności powód może żądać, zamiast pierwotnego przedmiotu sporu, jego równowartości lub innego przedmiotu, a w sprawach o świadczenie powtarzające się może nadto rozszerzyć powództwo o świadczenia za kolejne okresy.
§ 2. Przepisów art. 177 § 1 pkt 5, art. 194-196, art. 198 oraz art. 205 nie stosuje się.
§ 3. Powództwo wzajemne jest niedopuszczalne.
§ 4. Przewodniczący i sąd są obowiązani podejmować czynności tak, by rozstrzygnięcie w sprawie zapadło nie później niż sześć miesięcy od dnia złożenia odpowiedzi na pozew. Jeżeli odpowiedź ta była dotknięta brakami, termin ten biegnie od dnia usunięcia tych braków, a jeżeli jej nie złożono – od dnia upływu terminu do jej złożenia.
Art. 4589. § 1. Strony mogą się umówić o wyłączenie określonych dowodów w postępowaniu w sprawie z określonego stosunku prawnego powstałego na podstawie umowy (umowa dowodowa).
§ 2. Umowę dowodową zawiera się na piśmie pod rygorem nieważności albo ustnie przed sądem. W przypadku wątpliwości uważa się, że umowa późniejsza utrzymuje w mocy te postanowienia umowy wcześniejszej, które da się z nią pogodzić.
§ 3. Umowa dowodowa zawarta pod warunkiem lub z zastrzeżeniem terminu jest nieważna.
§ 4. Zarzut nieważności lub bezskuteczności umowy dowodowej można podnieść najpóźniej na posiedzeniu, na którym powołano się na tę umowę, a jeśli uczyniono to w piśmie procesowym – najpóźniej w następnym piśmie procesowym albo na najbliższym posiedzeniu.
§ 5. Objęcie umową dowodową dowodu przeprowadzonego przed sądem przed jej zawarciem nie pozbawia go mocy dowodowej.
§ 6. Sąd nie dopuści z urzędu dowodu wyłączonego umową dowodową.
§ 7. Fakty, które miałyby zostać wykazane dowodami wyłączonymi przez umowę dowodową, sąd może ustalić na podstawie twierdzeń stron, biorąc pod rozwagę całokształt okoliczności sprawy. Jeżeli ustalenia wymaga rozmiar należnego świadczenia, przepis art. 322 stosuje się odpowiednio.
Art. 45810. Dowód z zeznań świadków sąd może dopuścić jedynie wtedy, gdy po wyczerpaniu innych środków dowodowych lub w ich braku pozostały niewyjaśnione fakty istotne dla rozstrzygnięcia sprawy.
Art. 45811. Czynność strony, w szczególności oświadczenie woli lub wiedzy, z którą prawo łączy nabycie, utratę lub zmianę uprawnienia strony w zakresie danego stosunku prawnego, może być wykazana tylko dokumentem, o którym mowa w art. 773 Kodeksu cywilnego, chyba że strona wykaże, że nie może przedstawić dokumentu z przyczyn od niej niezależnych.
Art. 45812. Niezależnie od wyniku sprawy sąd może obciążyć kosztami procesu w całości lub części stronę, która przed wytoczeniem powództwa zaniechała próby dobrowolnego rozwiązania sporu, uchyliła się od udziału w niej lub uczestniczyła w niej w złej wierze i przez to przyczyniła się do zbędnego wytoczenia powództwa lub wadliwego określenia przedmiotu sprawy.
Art. 45813. Do wyroku sądu pierwszej instancji zasądzającego świadczenie w pieniądzu lub rzeczach zamiennych przepisy art. 492 § 1 i 2 stosuje się odpowiednio.”;
Por. art. 773 [Dokument] Kodeksu Cywilnego:
Dokumentem jest nośnik informacji umożliwiający zapoznanie się z jej treścią.
Dawid Skrzypczyk
Radca Prawny